Παραμορφώσεις της Σπονδυλικής Στήλης

Παραμορφώσεις της Σπονδυλικής Στήλης

Η ΙΔΙΟΠΑΘΗΣ ΕΦΗΒΙΚΗ ΣΚΟΛΙΩΣΗ και η ΚΥΦΩΣΗ είναι οι συχνότερες παθήσεις της σπονδυλικής στήλης σε εφήβους.

Έχει υπολογιστεί ότι περίπου το 2-4% του πληθυσμού από 9 μέχρι 18 ετών πάσχει από αυτές τις παθήσεις, οι οποίες στο μεγαλύτερο ποσοστό τους μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά, δηλαδή χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Σκολίωση

Η παραμόρφωση είναι γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη, ο οποίος ονοματοδότησε την κύφωση, τη λόρδωση και τη σκολίωση.

Σκολίωση είναι η τρισδιάστατη παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης, κατά την οποία δημιουργούνται αφύσικες πλάγιες καμπύλες σχήματος C ή S με την παράλληλη ανάπτυξη ύβων (ύβος = κύρτωμα, καμπούρα).

Η αντίληψη ότι η σκολίωση συνδέεται με τη διατροφή, τη στάση του σώματος ή τη σχολική τσάντα είναι λανθασμένη και παραπλανητική.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι βαριές σχολικές τσάντες απαλλάσσονται από τον κίνδυνο να προκαλούν κόπωση, ραχιαλγία ή οσφυαλγία και δεν πρέπει να τυγχάνουν της προσοχής μας.

Οποιοδήποτε παιδί μπορεί να αναπτύξει σκολίωση. Η σκολίωση αυτή ονομάζεται Ιδιοπαθής, διότι δεν γνωρίζουμε το ακριβές αίτιό της. Πιο συχνά όμως η Ιδιοπαθής Σκολίωση παρουσιάζεται σε εφήβους 9 - 13 ετών, στην φάση δηλαδή της ταχείας ανάπτυξης με προτίμηση στα κορίτσια.

Δεν έχει μέχρι σήμερα αποδειχθεί η άμεση κληρονομικότητα, όμως υπάρχουν σαφείς ενδείξεις οικογενειακής κατανομής.

Σε ποσοστό 10% έως 15% η αιτία της σκολίωσης είναι γνωστή και είναι δυνατόν να οφείλεται σε αποτυχία σχηματισμού των σπονδύλων στην εμβρυϊκή ηλικία (συγγενής σκολίωση), σε βλάβες του νευρικού ή μυϊκού συστήματος (νευρομυϊκή), ενώ μπορεί ακόμη να οφείλεται σε τραύμα, φλεγμονές, όγκους, ρευματικά νοσήματα ή μεταβολικές παθήσεις των οστών της σπονδυλικής στήλης. Οι Σκολιώσεις όμως αυτές παρουσιάζονται μετά την εμφάνιση της κυρίας πάθησης σαν δευτερογενείς εκδηλώσεις, οπότε η αιτία είναι γνωστή. Μπορεί επίσης να δημιουργείται ψευδής σκολίωση λόγω κακής στάσης, ανισοσκελίας, παθήσεων του ισχίου ή λόγω  οξείας οσφυοϊσχιαλγίας και ριζίτιδας συνήθως εξαιτίας δισκοκήλης.

Η έγκαιρη διάγνωση γίνεται με την κλινική εξέταση και εάν υπάρχει υποψία σκολίωσης τότε το παιδί παραπέμπεται για ακτινολογικό έλεγχο.

Η πρώιμη διάγνωση της σκολίωσης ή άλλων παραμορφώσεων της σπονδυλικής στήλης και η έγκαιρη αντιμετώπισή τους προλαμβάνουν σοβαρές παραμορφώσεις, γι' αυτό και τα περιστατικά πλέον που φτάνουν στο χειρουργείο είναι λιγότερα και διορθώνονται καλύτερα.

Η αντιμετώπιση της σκολίωσης διακρίνεται σε συντηρητική και σε χειρουργική.

Η συντηρητική περιλαμβάνει απλή παρακολούθηση ή εφαρμογή κηδεμόνων.

Η απλή παρακολούθηση αφορά κυρτώματα μέχρι 20 μοίρες και συνίσταται στην κλινική εξέταση του παιδιού ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με βάση τους προγνωστικούς παράγοντες με ή χωρίς ακτινολογικό έλεγχο.

Σκολιωτικά κυρτώματα τα οποία κατά την παρακολούθηση επιδεινώνονται κατά 5 μοίρες ή κατά την πρώτη εξέταση είναι μεγαλύτερα των 20 έως 25 μοιρών, χαρακτηρίζονται ως υψηλού κινδύνου και πρέπει να αντιμετωπιστούν με κηδεμόνα, με βασικό γνώμονα την ηλικία και τη σκελετική ωρίμανση.

Ο κηδεμόνας είναι ένα ειδικά κατασκευασμένο ένδυμα που φοριέται από το παιδί  16 ώρες το 24ωρο.

Η σωματική άσκηση και η κινησιοθεραπεία συμβάλλουν στη διατήρηση της καλής φυσικής κατάστασης, όμως το σπουδαιότερο για την αντιμετώπιση της Σκολίωσης είναι η καλή συνεργασία παιδιού, γονέων και ορθοπαιδικού.

Κύφωση

Κύφωση είναι η υπερβολική αύξηση της θωρακικής κύρτωσης της σπονδυλικής στήλης.
Είναι από τα πιο συχνά προβλήματα που μπορεί να παρουσιαστούν σε όλη τη διάρκεια της ζωής από την παιδική ηλικία και την εφηβεία έως τις προχωρημένες ηλικίες.

Η κύφωση είναι ένα συχνό πρόβλημα και θα πρέπει να αναγνωρίζεται όσο το δυνατόν πιο νωρίς και να αντιμετωπίζεται πάντοτε σοβαρά ώστε να αποφεύγονται σημαντικά προβλήματα στην υπόλοιπη ζωή.

Αν και αρκετές φορές πρόκειται για μια καλοήθη κατάσταση που δεν προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα, συχνά συνοδεύεται από σοβαρή διαταραχή της δομής της σπονδυλικής στήλης με σοβαρά μακροχρόνια προβλήματα.

Οι πιο συχνές μορφές κύφωσης που συναντούμε είναι η εύκαμπτη κύφωση και η ιδιοπαθής εφηβική κύφωση (δύσκαμπτη κύφωση).

Συνήθως στα παιδιά παρατηρείται η εύκαμπτη κύφωση που έχει σαν αιτία της την κακή στάση του σώματος. Η κύφωση αυτή σπάνια δημιουργεί ιδιαίτερα προβλήματα στη μετέπειτα ζωή και τις περισσότερες φορές εξαφανίζεται μέχρι την ενηλικίωση ή μετά την έναρξη συστηματικών αθλητικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, το παιδί παρακολουθείται, ώστε να αποφευχθεί και η μικρή πιθανότητα επιδείνωσης, αλλά κυρίως για να μη διαφύγει η ύπαρξη της δύσκαμπτης κύφωσης.

Στους εφήβους πρέπει να γίνει διάκριση μεταξύ της εύκαμπτης κύφωσης και της πιο σοβαρής «ιδιοπαθούς εφηβικής κύφωσης» (νόσος του Scheuermann).

Στις περιπτώσεις που κρίνεται απαραίτητο από τον Ορθοπαιδικό πρέπει να αρχίζει θεραπεία με πρόγραμμα εφαρμογής κηδεμόνων για την αποφυγή επιδείνωσης της κύφωσης και τη διόρθωσή της. Εάν ο βαθμός κύφωσης είναι πολύ σοβαρός τότε μπορεί να διορθωθεί χειρουργικά.